Zabytki pogańskiej Słowiańszczyzny - ZADRUGA RODZIMEJ WIEDZY

Nie rzucim Ziemi skąd nasz Ród
Przejdź do treści

Zabytki pogańskiej Słowiańszczyzny

Pomnik czterotwarzowego bóstwa na Kielecczyznie we wspomnieniach Jadwigi Toeplitz Mrozowskiej

Jadwiga Toeplitz Mrozowska jest autorką książki pt. "Słoneczne życie" (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1963). W książce tej parę razy wspomina z sentymentem pomnik, nazywając go "Światowidem", który stał na wzgórku wśród pól niedaleko jej rodzinnego dworu na Kiełecczyznie. Autorka urodziła się ok. 1880 roku w miejscowości Janowiec (może Janowice; autorka pisze o Janowickich polach a w odsyłaczu objaśnienie "Kielecczyzna"). Miejscowość ta sąsiadowała z Liskowem (str.28) i zapewne niedaleko od miasteczka Chmielnik (str.63). ów Janowiec (czy Janowice) był w końcu XIX wieku i na początku XX wieku własnością jej ojca, ziemianina Mrozowskiego ("dwanaście fornalek, trzydzieści dwie krowy", str.30).


Oto co pisze Mrozowska:
"Nie opodal naszego domu, w czystym polu, na wzgórku stał prastary, kamienny, monolitowy słup, zakończony czterema twarzami, których wybałuszone oczy wpatrywały się z wielkim natężeniem w cztery strony świata" (str.13). "Od wieków stał i chyba dziś tam jeszcze stoi, a może przez wieki trwać będzie. Ludzie mówili, że tak głęboko jest w ziemię wkopany, jak wysoko się do słońca podnosi, a podnosił się chyba na trzy metry, czy nawet więcej ..." (str.34).


Relacja Mrozowskiej dokumentuje piąte stanowisko rzeźby czterotwarzowego bóstwa pogańskiej Słowiańszczyzny, stanowisko dotąd nieznane archeologii. Dotychczas znane są następujące: 1) Tzw. Światowid, wydobyty ze Zbrucza w XIX wieku, umieszczony w muzeum w Krakowie; 2) belka w kościele
Tarnowa; 3) i 4) podobne do Światowida rzeźby znalezione na wschód od Zbrucza przez archeologów rosyjskich. Szóstym podobnym znaleziskiem jest miniaturka, czterotwarzowy posążek znaleziony na wyspie Wolin i zdeponowany w muzeum w Szczecinie.


  Zdumiewa fakt, że trójmetrowy pomnik niczym nie osłonięty przed ludzkim okiem, nie został zbadany przez archeologów polskich.


M. S. Czarnowski, Wrocław, 12 stycznia 1990 r.

Wróć do spisu treści